Kan je je kort voorstellen?
Ik ben Patrizia Zanoni, professor organisatiestudies aan de UHasselt, één van de stichters van de nieuwe School voor Sociale Wetenschappen. Ik heb een achtergrond in politieke en sociale wetenschappen, antropologie en business. Eerder was ik verbonden aan de Faculteit Bedrijfseconomische Wetenschappen, waar ik tussen 2009 en 2022, de onderzoeksgroep SEIN - Identity, Diversity & Inequality Research geleid heb. Ik doe onderzoek omtrent diversiteit (bv. gender, etniciteit, migratieachtergrond, handicap, leeftijd…) voornamelijk op het werk (bedrijven, non-profit, scholen, publieke administraties, enz.). Mijn werk probeert te verklaren hoe ongelijkheid tot stand komt ondanks het feit dat het principe van gelijkheid een van de hoekstenen is van onze samenleving. Ik werk ook veel rond praktijken en beleid om gelijkheid in organisaties te bevorderen. Deze thema’s zijn ook centraal in mijn onderwijs en mijn managementrollen binnen de School en UHasselt en in mijn andere rollen, bijvoorbeeld als editor van een wetenschappelijk tijdschrift en als lid van de Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme in Nederland. Ik ben in 2000 uit Italië naar België geëmigreerd. Mijn man en ik hebben vier kinderen.
Welke job doe je nu en wat spreekt jou zo aan in deze job?
Ik ben dus professor op de universiteit, sinds 2018 gewoon hoogleraar, de meest senior categorie van professoren. Ik vind deze job fantastisch! Het is intellectueel heel stimulerend, je blijft leren, gans je leven lang. Het is ook heel divers, geen dag is zoals de vorige. Ik werk met heel verschillende mensen (andere onderzoekers, beleidsmakers, mensen uit de praktijk, administratieve krachten, studenten, activisten…), hier en in het buitenland, en doe veel verschillende dingen, waaronder lesgeven, onderzoek uitvoeren, schrijven, presentaties geven, advies verlenen aan beleidsmakers en managers, onderzoeksprojecten ontwikkelen en begeleiden, onderwijscurricula ontwikkelen, personeel managen, strategische beslissingen nemen… Het is een ganse boterham, zoals de Vlamingen zeggen, maar als je deze rollen goed vervult, kan je echt een verschil maken. En dit zowel in je directe omgeving alsook breder, op de samenleving. Fun fact: voor mijn vader, die gans zijn leven metser was, werk ik niet, omdat ik niets met mijn handen maak…
Is het belangrijk voor jou om Women’s History Month te vieren? Waarom wel/niet? Wat betekent het voor jou?
Ik ben als tiener met het feminisme in contact gekomen. Een deel van mijn politiek activisme tijdens mijn jaren in het secundair en aan de universiteit waren binnen de feministische beweging. Ik heb toen veel gelezen en ook mee actie gevoerd voor gelijkheid en vrede. Die ervaringen hebben de grond gelegd waarop ik later mijn studies en loopbaan opgebouwd heb. Maar inzicht in de kracht van vrouwen en vrouw-zijn had ik al van kind af thuis gekregen. Ik kom uit een echt vrouwengezin. Je zou zonder overdrijven kunnen zeggen dat ik in een matriarchaal gezin opgegroeid ben…
Women’s History Month is belangrijk omdat vrouwen letterlijk uit de geschiedenis geveegd zijn geweest. Onze geschiedenisboeken en onze publieke plekken en monumenten erkennen hun bestaan en hun bijdrage aan onze cultuur en samenleving amper. Dit is trouwens het geval ook voor andere historisch gemarginaliseerde groepen, het is niet voor niets nu Black History Month. Beide commemoratieve initiatieven willen zichtbaarheid geven aan de belangrijke historische figuren die vanwege hun gender of kleur lang onterecht onzichtbaar zijn gebleven. Maar het gaat verder dan hen celebreren. We moeten ervan bewust worden dat hoe we het verleden vertellen gevolgen heeft voor het heden en de toekomst. Door die lange onzichtbaarheid associëren we vandaag nog steeds spontaan, en grotendeels onbewust, creativiteit, leiderschap, wetenschappelijke inzicht, enz. bijna uitsluitend met mannen. Als vrouwen onzichtbaar blijven houden we gendervooroordelen in stand en ontnemen we ze kansen in de toekomst. Je ziet hoe Women’s History Month relevant is voor mijn eigen werk.
Heb je barrières is je carrière ervaart op basis van je geslacht? Indien ja, hoe heb je deze overwonnen? Hebben mensen je gesteund, of net niet?
Als individu is het heel moeilijk om na te gaan of je een kans niet krijgt vanwege je geslacht of vanuit andere overwegingen. Maar de wetenschap liegt niet: als groep worden vrouwen nog steeds gediscrimineerd. Belangrijk is dat ik in mijn schoolloopbaan nooit het gevoel heb gekregen dat ik inadequaat was, ondanks het feit dat mijn ouders niet gestudeerd hadden, ik in een achtergestelde wijk woonde en mijn moeder gescheiden was. Veel leerkrachten hebben in me geloofd en op school is de wereld helemaal open gegaan voor mij. Ik heb ook uitstekend onderwijs gekregen. Zelfvertrouwen is essentieel om iets van je leven te kunnen maken. Ik stel vast dat ik veel geluk gehad heb.
Later in mijn leven heb ik het vertrouwen gekregen van verschillende mensen, vaak waren het vrouwen maar niet uitsluitend. Ik ben nog steeds dankbaar. Mijn man is een belangrijke randvoorwaarde voor mijn loopbaan geweest. Hij komt uit een Vlaams Katholiek mannengezin, waar zijn vader veel van de zorg voor de vier kinderen, vier broers, op zich nam. Mijn man heeft zelf mijn professionele keuzes altijd ondersteund, mee in het huishouden gedraaid en zorgt ook mee voor de kinderen, op dit moment zelfs iets meer dan ik.
Mensen die tot één of meer minderheden behoren zeggen vaak dat ze veel meer zich moeten bewijzen dan anderen, dat ze dubbel moeten werken. Op basis van mijn persoonlijke ervaring en mijn onderzoek ben ik overtuigd dat dit klopt. Als je niet tot de dominante groep behoort ervaar je een aantal extra barrières maar je krijgt doorgaans geen extra ondersteuning om ze te overkomen. Denk aan het feit dat je dag in dag uit extra moeite moet doen om je correct uit te drukken in een vreemde taal (eigenlijk meerdere, want het Engels komt er bovenop), of dat mensen je naam minder makkelijk onthouden waardoor ze jou minder snel uitnodigen om mee te doen aan een project of om te komen spreken. Velen denken dat, gezien je een vrouw bent, je geschikt bent om anderen te ondersteunen en te assisteren, in plaats van je eigen onderzoek te doen. Ze verwachten dat je je eigen middelen met anderen deelt, ook al hebben ze geen rol gehad om die middelen te verwerven. En als je tegen pruttelt, heb je zogezegd een slechte karakter. Dit heb ik allemaal meegemaakt, het is echt niet verzonnen. In het algemeen voelt je omgeving zich minder snel verplicht om je werk te erkennen en te honoreren met een prijs, een job of een promotie, want je kan het zelf meestal niet forceren.
Wat is het belangrijkste advies wat je ooit hebt gekregen? Van wie was dit?
Ik heb geleerd dat advies meer zegt over de persoon die het advies geeft dan over wat goed is voor me. Daarmee wil ik niet zeggen dat mensen het slecht bedoelen, maar ze geven doorgaans een oplossing gebaseerd op de beperkte informatie waarover ze beschikken. Ze hebben zelf ook geen glazen bol, hé. Ik geef je een voorbeeld. Toen ik in 2009 aankondigde dat ik een job aan de UHasselt ging aanvaarden, werd me afgeraden om het aan te nemen omdat het niet goed genoeg voor mij zou zijn. We zijn 14 jaar later en ik ben heel blij dat ik dat advies niet gevolgd heeft. Ik ben trots op UHasselt en ook overtuigd dat ik hier veel meer mijn stempel heb kunnen drukken dat elders ooit mogelijk zou geweest zijn. Ik heb ondertussen op verschillende universiteiten gewerkt en niet alleen hun mooie kanten maar ook hun beperkingen mogen zien. Ik volg advies erg selectief… Het klinkt misschien arrogant, maar dit is mijn ervaring.
Wat zou je aan jonge vrouwen willen vertellen die nog op zoek zijn naar hun plaats / rol in deze maatschappij?
Ken je kracht en wees niet bang om te proberen. Zelfs als je faalt, heb je iets geleerd. Benoem het onrecht als je het ziet. Op het moment zelf maak je je het soms moeilijk, maar weest gerust: mensen gaan vooral je oprechtheid onthouden. Luister naar anderen, maar blijf altijd zelf denken. Omring je met mensen die in je geloven en je voeden. Wees zelfreflectief, gebruik anderen niet als alibi voor je eigen falen. Anderen zullen soms proberen om je te laten falen, maak het hen moeilijk. Misschien het belangrijkste: wees zeer georganiseerd en zorg voldoende voor jezelf. LOL: Ik kan best veel advies geven voor iemand die zelf geen advies volg.
Comments